METİN ERKSAN ANISINA SAYGI

Sıradanlığın egemen olduğu bir dünyada, yaptıkları, yapamadıklarıyla sıra dışına çıkmış bir yönetmen Metin Erksan. Yaşadığı dönemin kıt olanaklarına karşın denemekten geri durmayan çabasıyla, yabancı sinema yandaşlarına karşı duruşuyla, sinemacı olmanın dışına taşan derinlikli bakışıyla Türk Sineması için yaratılmış bir aydın.

Türk sinemasına kazandırdığı kırk bir yapıtın kimisi sinemanın doruğuna çıkarılmış, kimisi kendisinin sözleriyle ‘tam olmamış’. “Sensiz Yaşayamam” ikinci yana düşen kurmacalarından. Ancak “olmayan” kurmacası bile, içeriğiyle, biçemiyle çağdaşlarından çok önde.

“Sensiz yaşayamam” Yeşilçam’ın ünlü destekçisi Arif Keskiner yapımcılığında, 1977 yılında Gazi Magusa başta olmak üzere, Kıbrıs’ta çekilen bir yapıt. Metin Erksan, “olmama” nedenlerini sıraladığında en başa oyuncuyu koymuş mudur, ya da oyuncu o dizelgede var mıdır bilmiyorum. Ancak tüm olay örgüsünün tek oyuncuya bağlandığı kurmaca, eğer olmuyorsa, en büyük etken oyunculuğun istenilen düzeyde olmamasıdır sonucunu çıkarıyorum, filmi izleyince.

Filmde, geniş, derinliğine boşluklardan sonra yakın yüz çekimleriyle kahramanın düşünce dünyasındaki bilinmezliği, bunlu ruhunu yansıtması Metin Erksan biçeminin önemli bir parçası. İçerikleri çok farklı olmakla birlikte, geniş ölçekli çekimlerden, çok yakın çekimlere kesmeyle anlam yaratma, Bulat Mansurov’un “Sultan Baybars” kurmacasında da sıkça gördüğümüz etkili bir yöntem. Büyük olayların düğüm noktası Sultan Baybars’ın yakın yüz çekimlerinde toplanıyor; sözsüz ancak derinlikli bir anlatım sağlanıyordu.

Böylesi çekimlerde en önemli öge; oyuncunun oyunculuk gücü. Sultan Baybars kurmacasında Nurmuhan Canturin, tiyatro oyunculuğunun verdiği katkıyla bu etkiyi sağlıyor. İzleyicinin, Nurmuhan Canturin’i Sultan Baybars sanmasını sağlayacak etkiyi yaratan; oyuncunun oynadığını duyumsatmayacak denli oyunun içinde yitmesi.

Oysa “Sensiz Yaşayamam”, kahramanı öne çıkaran, Hülya Koçyiğit’i unutturan, oyun içinde onun varlığının yitmesini sağlayacak denli bir oyuncu gücü içermiyor. Konuşma ağırlıklı ilerleyişin tek düzeliğini Kıbrıs’ın büyülü görüntüleriyle, uyguladığı farklı çekim ölçekleriyle, müzikli geçişlerle kırmaya çalışan yönetmen, tüm kurgu öğelerinden yararlanma yolunu denese de, oyuncunun yeteneklerinin sınırlarını aşamıyor.

Hülya Koçyiğit’e ilk ana oyuncu olma yolunu açan Metin Erksan, “Susuz Yaz” kurmacasında, köylü kızı gibi olabilmesi için bir hayli çaba gösterdiğini anlattığı oyuncusunun, bu son filmindeki oyununu beğenmiş midir bilinmez ama “Sensiz Yaşayamam”, ana örge “Ayfer Tezmen”den çok, oyuncu Hülya Koçyiğit filmi olarak yansıyor. Bu da tanıdık birinden koparak, asıl kahramanın öyküsüne odaklanmayı güçleştiriyor. Tüm bunlara karşın, izleyicinin, Metin Erksan anısına saygı için izleyeceği, değişik bir kurmaca “Sensiz yaşayamam”.