GÜLDÜRÜNÜN GÜCÜ

Yeşilçam kurmacalarının genelde İstanbul’da çekilmesi, konularının güncel yaşamın bir yansıması olması, filmleri kendiliğinden bir belge durumuna sokmaktadır. Filmin çekildiği çağın gerçek görüntüleri, araç gereçleriyle, yapıları, çevresiyle üstelik değiştirilmemiş, yönlendirilmemiş, doğal durumlarıyla almacın çerçevesine sığdırılmış bir geçmiş olarak izlenilen döneme taşınmaktadır. ‘Bir taşla iki kuş’ örneği gibi hem yapım aşamasında, hem izlenme çağında kurgusal-belgesel öğelerle ikili bir taşıyıcılık üstelenmektedir Yeşilçam yapıtları.

Metin Akpınar, Zeki Alasya ikilisinin yanlarına Perihan Savaş’ı, Fatma Belgen’i katarak oynadıkları kurmaca, böylesi bir ortamın güzel bir örneği. İlinmiş yorganları, alüminyum çaydanlıkları, kurmalı çalar saatleri, Sümerbank basmasından, pazeninden dikilmiş altlı üstlü gecelikleri, ince belli bardakları, üstten açılır sakal bıçakları, köpük sabunları, duvara çakılmış giysi askılıkları; onları, bunları, şunları bir çırpıda ancak böylesine yaşamın içinden kurgulanmış Yeşilçam kurmacasında, özellikle Osman Fahir Seden yapıtlarında görmek olasıdır.

Osman Fahir Seden’in yönetmenlik biçeminin temelini oluşturan halka yakın dilin, halkı önceleyen bakışın güzel bir örneği, “Beş Milyoncuk Borç Verir misin?”. Güldürüyü, toplumun en zor sorunlarının anlatımında kullanan Osman Fahir Seden, Türk sinemasında yıldız yaratmanın piri olarak da bilinmektedir.

Kenen Pars, Hulusi Kentmen, Münir Özkul, Osman Alyanak, Süleyman Turan, Mürüvvet Sim, Muharrem Gürses, İhsan Gedik, Feridun Çölgeçen diye uzayıp giden yıldızlar geçidi, bu kurmacayı aydınlatmaktadır.

Osman Fahri Seden, Ahmet Üstel’in yazdığı oyunda, güçlü oyuncularla, güç bir sorunu aktarmakta; mahalleye karabasan gibi çöken, halkı sülük gibi sömüren müteahhite karşı dayanışmanın, direnmenin gücünü öne çıkarmaktadır.

İkinci Dünya Savaşı sonrası küresel güçlerce biçimlenen dünya düzeninde, yurdun, yurttaşın olanaklarının belirli çevrelere aktarılması, etkin bir yol olarak Türkiye’de de dayatılmaktadır. Tek partili yönetimlerin birbirine benzer yöntemlerle bu süreci yürüttükleri, sonuçlarıyla bilinmektedir.

Yönetmen Osman Fahir Seden’in bankacıyı canlandırdığı kurmacada, bu sürecin koçbaşı topluluklarından biri olan müteahhitler üzerinden halka karşı yürütülen örgütlü haksızlığın altı çizilmektedir. Sorun talihin yardımıyla çözülmekte, Balasagunlu Yusuf’un ölümsüz yapıtı Kutadgu Bilig sözüyle “doğru töre”; temiz düşünce, iyilik, dürüstlük kazanmaktadır.