“BİR ÇALIKUŞU HAFİFLİĞİ”

Çalıkuşu, Reşat Nuri Güntekin’in 1922’de yazdığı, ancak 1937 yılında roman olarak yayınlanan öyküsüdür. Osman F. Seden yorumuyla 1966 yılında sinemaya uyarlanan öykü, dönemin önemli yapımcı kuruluşu Kemal Film tarafından beyaz perdeyle buluşturuldu.

Öyküde, küçük yaşlarda anne ve babasını yitirdikten sonra teyzesinin yanında kalan Feride kişisi izleğinde, olayların yaşandığı dönemin değişimleri, toplum ve birey açısından irdelenir.

Fransız okulunda yatılı okumak zorunda kalan Feride, okul bitiminde teyzesinin oğlu Kamran‘la nişanlanır fakat onun Münevver adlı bir kızla ilişkisi olduğunu öğrenince evden kaçar ve öğretmen olmayı seçer.

TRT yayınlarının tek olduğu yayın döneminde yoğun ilgi gören dizinin kahramanı Feride, gerek kişiliği ve gerekse güzelliğiyle olumlu olduğu kadar olumsuz tepkileri de kendine çeker ve sık sık farklı yerlere tayin edilir. Bu atamaların birinde, yaşlı bir bekar olan Hayrullah Bey’le tanışır .

Feride’yi kızı gibi sevmesine karşın, bazı söylentiler nedeniyle güç durumda kalırlar ve çevrelerindeki dedikoduları önlemek amacıyla evlenirler. Gerçekte bir baba-kız olarak yaşarlar.

Bir gün Hayrullah Bey, Feride’nin tuttuğu günlüklerden onun Kamran’ı hala sevdiğini fark eder.

Sovyetler Birliği döneminde, Türkiye’nin geri kalmışlığı yaymacasına dayanak olması için televizyonlarda gösterilen Çalıkuşu, özellikle Türk soylu halk üzerinde tersi bir etki yaratmış olması ve Türkiye’ye karşı ilginin içten içe artmasının yolunu açmasıyla da bir başka öneme sahip.

TRT Kurumu yayınlarının siyah beyaz olduğu dönemin önemli yapıtlarından olan Çalıkuşu, 1986 yılında yine Osman Fahri Seden yönetmenliğinde, bu kez yedi bölümlük televizyon dizisi olarak çekildi.