Önderlik Cinsiyet Tanımaz

“Kadın Dizginleri Ele Alınca”, Türkmen aydını Hocakulu Narlıyev’in, Türkmen sinemasına kazandırdığı, döneminin ötesine geçen bir kurmaca.

Gerek Sovyet düzenine, gerekse toplumu boğan yerleşik zorluklara karşı geliştirdiği eleştirel yaklaşımıyla; şiirsel anlatım biçemiyle “Kadın Dizginleri Ele Alınca”, hem Sovyet, hem de Türkmen sinemasının kökleşik yapıtları arasında yer alıyor.

Sovyet Türkmenistan’ında, ilk kadın örgütlenmelerinden birine önderlik eden Ayna Kuliyeva’nın öz yaşamını öyküleyen kurguda, Narlıyev, “Kadın ata bindiğinde, toygar dala konduğunda kıyamet kopar” söylencesini, eğretilemeyle toplumsal değişimin simgesi olarak kullanıyor.

Eskiyi; geleneği bozarak yaşatmaya çalışan anlayışı yansıtan Hocan Ovezgelenov’la, yeniyi; halkın gelişimini önceleyen, dirençli yaklaşımı gösteren Türkmen kadın simgesi Maya Gözel Aymedova’nın etkili oyunları, anlatımı güçlendiren ögeler.

Recep Recepov’un, engin görüntülerin güzelliğini, oba yaşamının yalınlığını, atla kişilerin yakınlığını yakalayan, halk aydımlarını içine katan duygusal ezgileri, kurmacanın şiirselliğini doruklara ulaştıran öteki kurgu ögesi.

Kurmacanın yönetmeni, ünlü Türkmen oyuncu ve yazar Hocakulu Narlıyev, Ankara’da, Sinemasalı için yaptığı özel söyleşide, tüm filmlerinin, iyiliği öne çıkaran konuları içerdiğini belirtmişti. Sovyet dönemi kurmacalarının temel özelliklerinden birinin, batı sinemasının tersine, olumsuzlukların yarattığı algıyı derinleştirmek yerine, iyilikle bireye dokunmayı, oradan sağlıklı topluma ulaşmayı ilke edinen yaklaşımla kurgulanması olduğunu açıklamıştı.

Sovyet döneminde, öbür Türk Cumhuriyetlerinde de, Kırgız yönetmen Tölömüş Okayev’in, “Aleve Boyun Eğ!”, yapıtı gibi, kadın haklarını, toplumdaki önderliğini öne çıkaran; toplumcul dönüşüm için bireysi direniş konularını işleyen, benzer izlekte pek çok kurmaca bulunuyor.