sözlük | SİNEMASALI

A - Ç

Türkçe Sözlük


Ağı	(ad, eğretileme) Üzüntü, acı, bun, keder, sıkıntı
Ağlatı	Konusunu söylencelerden veya uzak geçmişteki olaylardan alan, acıklı sonuçlarla bağlanan bir tür görmük yapıtı; facia, trajedi, tragedya.
Aktöre	Bir toplum içinde kişilerin uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kuralları; könütöre, sağtöre, ahlak
Algın (lık)	Bir kimse veya bir şeye karşı duyulan çok güçlü sevgi ve bağlılık duygusu; sevi, aşk, amor.
Almaç	Görüntülerin filme, sayısal belleğe alınmasını sağlayan aygıt; alıcı
Aydım	Türkmen halk ezgisi. Sözleri halk koşuğu olan, halk ezgileriyle bestelenmiş yaygın biçim.
Aytmak	Eyitmek; söylemek, demek, söz söylemek
Bahşı	Türkmen halk ozanı
Balaban	Sulak alanlarda yaşayan, soğukların başlamasıyla güneye göçen bir kuş türü.
Bay	Varlıklı, yoksul karşıtı (Öksüz büyür, yoksul bayır - Kahranmamaraş)
Beket	Demiryolu boyunca kısa bir süre konaklanacak, beklenilecek, eğlenilecek, durulacak yer; küçük katar durağı
Bel	Dağ sırtlarında geçit veren çukur yer: “Çıksam yüksek bellere gün eylesem / Acep nazlı yâr duyar mı ola?” – Halk türküsü
Belirgi	1- Bir durumun kişi üzerinde bıraktığı olumsuz etki. 2- Birlikte bulunduklarında belli bir sayrılığı imleyen belirti ve bulgular bütünü.
Betim	1 -Bir şeyi, bir kimseyi, bir olay veya duyguyu anlatan söz veya yazı; tasvir. 2- Bir nesnenin, kendine özgü niteliklerini tam ve açık bir biçimde söz veya yazı ile anlatmak; betimlemek. - Türkçedeki betim (sözle anlatım), betik (Yazıyla Anlatım) , betiz (biçimle anlatım) diye bilinen aynı köklü sözlerden biri.-
Betik	1- Ciltli veya ciltsiz olarak bir araya getirilmiş, basılı veya yazılı kâğıt yaprakların bütünü; kitap 2- Herhangi bir konuda yazılmış yapıt. - Türkçedeki betim (sözle anlatım), betik (Yazıyla Anlatım) , betiz (biçimle anlatım) diye bilinen aynı köklü sözlerden biri.-
Betin	Üzerine yazı yazılan veya basılan bir kâğıt yaprağın iki yüzünden her biri; sayfa, sahife.
Betikyurdu	Kuruluş amaç ve görevine uygun betik, film, plak vb. her türlü kayıtlı bilgi kaynağını toplayan, düzenleyen ve bilgi gereksinimi olanların etkin biçimde kullanımına sunan kuruluş; betiklik, kütüphane, bibliyotek
Betiz	Varlıkların, doğadaki görünüşlerinin kalem, fırça, püskürteç gibi araçlarla kâğıt, bez vb. üzerinde yapılan biçimleri. - Türkçedeki betim (sözle anlatım), betik (Yazıyla Anlatım) , betiz (biçimle anlatım) diye bilinen aynı köklü sözlerden biri.-
Bezek	Bir yere süsleme amacıyla verilen düzen. Gösteriye konulan yapıtın, yazıldığı yerin, geçtiği çağın özelliklerini belirleyen ögelerin bütünü; dekor.
Bırakıt	1- Birine, ölen bir yakınından kalan mal mülk, para veya servet; kalıt, miras, tereke. 2- Kalıtım yoluyla gelen herhangi bir özellik. 3- Bir kuşağın kendinden sonra gelen kuşağa bıraktıkları.
Biçem	1- Sanatçının görüş, duyuş ve anlayışındaki kendine özgü anlatış biçimi; tarz, hava, üslup, stil 2- Bir türün, bir çağın kendine özgü anlatış biçimi; üslup, tarz, hava, stil:
Boran	Sert esen yel, şimşek ve gök gürültüsü ile ortaya çıkan sağanak yağışlı hava olayı.
Boyak	Cisimler tarafından yansılanan ışığın gözde oluşturduğu duyum; tü, boduk, çüvüt, renk.
Bozlak	Oğuz soyluların yaşadığı, özelikle Türkiyenin orta kesimlerinden güneyine doğru uzanan alanda söylenen bir tür uzun hava.
Bun	Sıkıntı (Bun deminde gerek olur / Yiğide hor bakmak olmaz - Karacaoğlan)
Buncaleyin	Bunun gibi, bu biçimde, böylesine, bu türlü: "İskender-i Zülkarneyin, Çalışmadı buncaleyin." - Aşık Veysel
Bungun	Bunlu, sıkıntılı. "Bungun, kıpırtısız bir yaz zamanıydı." - Selim İleri
Bunlu	Sıkıntılı ("Erkenden yattığı biraz bunlu, gamlı gecelerde geniş kanepelerin üstünde uykusunu çekiyordu." - Memduh Şevket Esendal)
Cırnak	Yırtıcı kuş tırnağı
Çenli	Büyüklüğünde, genişliğinde, ölçüsünde; dek, denli, kadar.
Çapmak	At sürmek, koşturmak, akın etmek, koşmak: “Yağı basar, uğru çapar, tek başıma barınamam, ölürüm.” – Memduh Şevket Esendal

Sinemasalı Sözcükler Dizelgesi [A - Ç]
(Yararlanılan Kaynaklar: TDK Sözlük, Türk Lehçeleri Sözlükleri)

D - F

Türkçe Sözlük


Dalgalanım	Bir dizede, bir notada vurgu, uzunluk veya ses özelliklerinin, durakların düzenli bir biçimde yinelenmesinden doğan ses uygunluğu; dizem, tartım, ritim.
Değme	Özellikleri iyice bilinmeyen, iyice belli olmayan (kimse veya nen); herhangi bir: “Deli gönül değme çaydan bulanmaz / Coşarsa dalgası kendinden olur” – Âşık Veysel
Değini	1- Bir insanı, bir eseri, bir konuyu doğru ve yanlış yanlarını bulup göstermek amacıyla inceleme işi; tenkit (I), muaheze: 2- Bir edebiyat veya sanat eserini her yönüyle değerlendirerek anlaşılmasını sağlamak amacıyla yazılan yazı türü; eleştir, tenkit, kritik. 3- Özellikle bilginin temellerini ve doğruluk durumunu inceleme, sınama, yargılama: "Okura tamamıyla yanlış izlenimler verebilecek bir iki değini hatırlıyorum." - Selim İleri
Değişmece	Bir sözü, kavramı kabul edilenin dışında, bir ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamından başka anlamlara gelecek biçimde kullanma; eğretileme, uçlam, mecaz, metafor.
Devinim	Bir cismin bütününün veya bir bölümünün yerini, konumunu veya durumunu değiştirmesi; hareket, aksiyon.
Don	Varlık biçimi.
Don Değişimi	Varlık biçiminin değişimi; başkalaşım, dönüşüm, metamorfoz.
Döl	Canlıların üremesi sonucu ortaya çıkan yeni birey, bireylerin bütünü; soy sop ("Yârenlik mi ediyordun, Kara Osman'ın dölüyle?" - Turan Oflazoğlu)
Dörüt	1- Duygu ve düşünceleri göze ve gönle hitap edecek şekilde söz, yazı, resim, heykel vb. ile ifade etme konusundaki yaratıcılık, döreticilik, sanat. 2- Belli bir uygarlığın veya topluluğun anlayış ve beğeni ölçülerine uygun olarak yaratılmış anlatım.
Dörüteri	Güzel sanatların herhangi bir dalında yaratıcılığı olan, eser veren kimse; sanat adamı, sanat eri, sanatkâr, dörüt adamı, dörütmen, sanatçı.
Duralga	Özellikle toplu taşıtların durmak zorunda olduğu veya durabileceği, kısa bir süre konaklanacak, beklenilecek, eğlenilecek, durulacak yer.
Dutar	Dutar: Dut ağacı gövdeli, iki telli Türkmen Çalgısı. Tezene, çalgıç gerektirmeden, parmak vuruşlarıyla çalınır.
Düşündeş	Aynı düşüncede, aynı görüşte olan.
Edilgen	Yapılan işten etkilenen; pasif, etken karşıtı.
Edilgin	Devinimi, etkisi olmayan; çekingen, durgun, pasif. “Hiç kavgaya dönüşmemiş, edilgin bir dargınlıktı bu.” – Attilâ İlhan
Egemen	Yönetimini hiçbir kısıtlama veya denetime bağlı olmaksızın sürdüren, bağımlı olmayan.
Eğlenmek	Oyalanmak, Duraklamak, Durmak, Beklemek ("Yemen'e gönderilirken Beyrut'ta bir hafta eğlenmiş hem şehri görmüş hem de Cebel köylerinde gezintiler yapmıştı." - Refik Halit Karay)
Eğlenmek	Sevinçli, beğenilen, güzel anlar yaşamak ("Bu kederi dağıtmak için ha bire sevinçli türküler söylüyordu." - Yaşar Kemal)
Eğretileme	Bir sözü, kavramı kabul edilenin dışında, bir ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamından başka anlamlara gelecek biçimde kullanma; değişmece, uçlam, mecaz, metafor.
Ekin	1- Tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki kuşaklara iletmede kullanılan, kişinin doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünü; hars, kültür. 2- Bir topluma veya halk topluluğuna özgü düşünce ve sanat yapıtlarının bütünü 3- akıl yürütme, beğeni ve eleştirme yeteneklerinin öğrenim ve yaşantılar yoluyla geliştirilmiş olan biçimi; irfan.
Em	Bir hastalığı iyi etmek veya önlemek için türlü yollarla kullanılan özdek; ilaç, ot, daru. Eğretileme olarak; önlem, deva, çare
Erinç	Hiçbir eksiği, üzüntüsü ve acısı olmama durumu: "Değiliz, erinç içinde değiliz biz, erinç içinde olmayı da aramıyoruz, dilemiyoruz." - Nurullah Ataç
Erk	Bir bireyin, bir toplumun, başka birey, küme veya toplumları egemenliği, baskısı ve denetimi altına alma, hürriyetlerine karışma ve onları belli biçimlerde davranmaya zorlama yetkisi veya yeteneği.
Eytişim	Gerçekliği ve onun çelişmelerini incelemeye yarayan ve bu çelişmeleri aşmayı sağlayan yolları aramayı öngören akıl yürütme yöntemi.
Esin	Etkilenme, çağrışım veya içe doğmayla akla gelen yaratıcı duygu, düşünce.
Ezgi	Belli kurallara göre düzenlenmiş, kulağa hoş gelen ses dizisi; ahenk, haz, nağme, melodi.
Ezgil	Ezgisi olan, ezgili.

Sinemasalı Sözcükler Dizelgesi [D - F]
(Yararlanılan Kaynaklar: TDK Sözlük, Türk Lehçeleri Sözlükleri)

G - J

Türkçe Sözlük


Geleneksi	Geleneğe dayanan, gelenekle ilgili olan; anadan görme, gelenekli, gelenekten, geleneksel, ananevi.
Gerdan	Gövdenin omuzlarla baş arasında kalan ön bölümü, boyun: “Başını geri atıp gerdanını olanca beyazlığıyla göstererek sarsıla sarsıla güldü.” – Haldun Taner
Gine	Bir kez daha; gene, yine"Gene göğün gözleri bir gün yaşarmayacak / Geri kalan olursa gidenleri sayacak" - Faruk Nafiz Çamlıbel
Gömüt	Ölünün gömülü olduğu yer; çukur, kara toprak, kara yer, sin, mezar, kabir.
Görmük	1. Tüm yazın türlerindeki oyunlaştırılmış yapıtları gösterim sanatı. 2. Gösterim için yazılmış oyunların tümü; tiyatro
Görmüksü	Görmükle ilgili ya da görmük özelliği taşıyan; tiyatral
Görüngü	Herhangi bir özelliğiyle dikkat çeken, kitleleri etkileme gücü olan kimse veya nesne
Gündedün	Geçmişte kalan güzelliklere olan özlem duygusu ve bu duygunun baskın bir duruma gelmesi; geçmişseverlik, nostalji
Har	Sıcak, kızgın, yakıcı olan.
İlbars	Kedigillerden, genellikle Asya ve Afrika’nın sıcak bölgelerinde yaşayan, postu benekli, kimileyin de düz kara, çevik, yırtıcı, etçil, memeli hayvan; pars.
İm	Bir anlam yükletilen ve bir şeyi bildirmeye, anlatmaya yarayan biçim, anlamlı iz; bel; gösterge
İmge	1- Kafada tasarlanan ve gerçekleşmesi özlenen şey; hayal. 2- Duyu organlarının dıştan algıladığı bir nesnenin bilince yansıyan benzeri; hayal, imaj. 3- Duyularla algılanan, bir uyaran söz konusu olmaksızın bilinçte beliren nesneler ve olaylar; düş, hayal, imaj.
İmgelem	Geçmiş yaşantılara özgü ögelerle şimdiki yaşantı arasında bağ kurma gücü
İt	İt: it soylulardan, boy ve biçim bakımından pek çok cinsi olan, çok iyi koku alan, sadık, bekçilik ve avcılık gibi işler için beslenen memeli hayvan. (ad) Köpek: Koruyucu, Bekçi (sıfat)
İye	Herhangi bir varlığı olan, onu yasaya uygun bir biçimde dilediği gibi kullanabilen kimse; sahip, malik.
İzlek	Bir yapıtta işlenen konunun anlamca ortaya koyduğu ana yönelim.
İzlence	Belirli şartlara ve düzene göre yapılması öngörülen işlemlerin bütünü; akış, program: “İzlence, en küçük bir aksama olmaksızın aktı gitti.” – Melih Cevdet Anday

Sinemasalı Sözcükler Dizelgesi [G - J]
(Yararlanılan Kaynaklar: TDK Sözlük, Türk Lehçeleri Sözlükleri)

K - Ö

Türkçe Sözlük


Kalıt	1- Birine, ölen bir yakınından kalan mal mülk, para veya servet; miras, bırakıt, tereke. 2- Kalıtım yoluyla gelen herhangi bir özellik. 3- Bir kuşağın kendinden sonra gelen kuşağa bıraktıkları
Kalpak	Kesik mahruti biçiminde deri, kürk veya kumaştan yapılmış başlık: "Al bir kalpak giymişti al / Al bir ata binmişti al / Zafer ırak mı dedim / Aha diyordu" - Fazıl Hüsnü Dağlarca
Katar	Demir yolunda yolcu ve yük taşımakta kullanılan, bir veya birkaç çekici tarafından çekilen yük, yolcu taşıtları dizisi; tren, şimendifer: “İstanbul-Ankara arasında işleyen katarın adı Ankara Ekspresi’dir.” – Mahmut Esat Karakurt
Kılık	1- Bir bireyin kendine özgü yapısı, onu başkalarından ayıran temel belirti ve bireyin davranış biçimlerini belirleyen, üstün ana özellik; öz yapı, ıra, seciye, ruh. 2- Bir kimsenin giyinişi, dış görünüşü; eşkâl.
Kırım	Savunmasız kişilerin veya tutsakların toplu olarak öldürülmesi; katliam.
Kıya	Bir canlıyı öldürme, cinayet: “Nasıl olur, yurdunu çok seven, Mehmet’e nasıl kıyabilir!” – Nâzım Hikmet
Kimileyin	Ara sıra: “Küçük dalgalar kimileyin gülüşür, kimileyin ağlaşır, ona göre.” – Selim İleri
Koca	Yaşlı kişi; aksakal, bilge, eren.
Konalga	Konaklanan Yer; Göçerlerin, yolcuların yolculuk veya göç sırasında konakladıkları sulu, otlu yer.
Koşuk	1- Türlü simgelerle, tartımlı sözlerle, seslerin uyumlu kullanımıyla ortaya çıkan, hece ve durak bakımından denk ve kendi başına bir bütün olan anlatım biçimi 2- Türklerin İslamiyet öncesi dönemlerinde, toylarda veya kazanılan savaş sonrasında yapılan eğlencelerde kopuzla birlikte söyledikleri, genellikle sevgi, doğa ve yiğitlik konularını işleyen, uyak düzeni aaab, cccb, dddb vb. olan şiir.
Koyak	1-Karalarda akarsu aşındırmasıyla oluşmuş, bir yöne doğru eğimli, uzunluğuna çukurluk; vadi. “Bir koyağa girip küçük bir çalılığa saklandılar.” – Yaşar Kemal 2- Dağlar ve kayalıklarda oluşmuş doğal çukur. “Yaylasını koyak koyak gezerim” – Halk türküsü
Kökleşik	Üzerinden çok süre geçmesine karşın değerini yitirmeyen, türünde örnek olarak görülen yapıt.
Könütöre	Bir toplum içinde kişilerin uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kuralları; aktöre, sağtöre, ahlak
Köpek	İt soylulardan, boy ve biçim bakımından pek çok cinsi olan, çok iyi koku alan, sadık, bekçilik ve avcılık gibi işler için beslenen memeli hayvan; it. (ad) Köpek: Koruyucu, Bekçi (sıfat)
Közkaman	Kimlik yitimine uğramış kişilik.
Mayil olmak	Gönül vermek
Nen	Madde, eşya, söz, olay, iş, durum vb.nin yerine kullanılan, belirsiz anlamda bir söz; şey.
Oba	1- Ortak veya özel malları bulunan, nüfusu iki binden aşağı olan, genellikle tarımsal alanda çalışılan, konutları ve öteki yapıları bu yaşam uygun yerleşim birimi; köy: “Yarın daha gün ışımadan kovduracağım onları obadan.” – Yaşar Kemal 2- Göçerlerin konak yeri; el, avul, köy. 3- Bu yerde konaklayan göçebe halk, oymak, aile. “Dayısı, amcası dâhil, obadan, oymaktan kimse dünür gitmeye gönüllü değildir.” – Tarık Buğra
Od	Yanıcı cisimlerin tutuşmasıyla beliren ısı ve ışık; ateş, nâr: “Yaz bahar ayında bir od verdiler / Yandım gittim ala karlı dağ iken” – Karacaoğlan
Ozan	1- Koşuk söyleyen, yazan kimse 2- İmgelem gücü geniş olan, duyarlı, duygulu (kimse)
Öğrence	1- Öğretmenin öğrenciye belirli bir sürede verdiği bilgi. 2- Bu bilgi aktarımı için ayrılan süre. 3- Öğrencinin öğrenmek zorunda olduğu bilgi.
Öğrenek	Öğrencilerin, bir öğretmenin gözetimi altında, anlatma, araştırma, küme çalışması vb. yollarla ve türlü eğitim araç ve gereçlerinden de yararlanarak öğrenim yaptıkları yer; sınıf, derslik, dershane.
Önüt	Önüt: Bilim veya sanat alanlarından herhangi birinde üstün bilgisi ve yeteneği olan kimse; üstat, mürşit, usta, öncü, önder.
Örge	1- Kendi başlarına konuya özellik kazandıran ögelerin her biri; motif. 2- Bestenin bir parçasına çeşitli yönlerden birlik sağlayan belirleyici küçük birim; motif. 3- Yan yana gelerek bir bezeme işini oluşturan ve kendi başlarına birer birlik olan ögelerden her biri: nakış, motif: Halıdaki, kilimdeki, oyadaki nakışlar.
Özdek	Duyularla algılanabilen, bölünebilen, ağırlığı olan nesne; madde.
Özenç	1- Yerine getirilmesi başkasından istenilen şey; emir, istek, meram, talep. 2- Bir nene karşı içten gelen yönelme duygusu; gönül, istek, heves, kasıt.
Özengen	Bir işi meslek veya alan uzmanı olmadan; para kazanmak için değil, yalnız zevki için yapan, hevesli, meraklı (kimse)

Sinemasalı Sözcükler Dizelgesi [K - Ö]
(Yararlanılan Kaynaklar: TDK Sözlük, Türk Lehçeleri Sözlükleri)

P - T

Türkçe Sözlük


Perçem	Yüze düşen saç tutamı, yele
Sav	1- İleri sürülerek savunulan düşünce; dava, iddia, argüman: “Eleştiricilerimiz nasıl olur da böyle bir savda bulunabilirler?” – Necati Cumalı 2- Kendinde olmayan bir yeteneği, bir durumu varmış gibi gösterme.
Sağtöre	Bir toplum içinde kişilerin uymak zorunda oldukları davranış biçimleri ve kuralları; aktöre, doğrutöre, könütöre, ahlak.
Sağın (sagun)	İnsanlardaki hastalıkları teşhis ve onları ilaçlarla veya bazı araçlarla tedavi eden kimse; hekim, doktor, tabip. (Atasagun: Başhekim, Baştabip)
Sayrı	Hastalık, kaza veya yaralanma dolayısıyla gövde veya tin sağlığı bozulmuş ve iyileştirilmesi gereken (kimse, hayvan, organ); rahatsız, sökel, güçsüz, pestil, çorlu
Sayrılık	Canlılarda birtakım değişikliklerin ortaya çıkmasıyla sağlığın bozulması durumu; rahatsızlık, çor, dert, sayrılık, illet, maraz, maraza, zor, esenlik karşıtı.
Sevince	Sevindiren bilgi; sava, müjde, erim, şüyu.
Sin	Ölünün gömülü olduğu yer; çukur, kara toprak, kara yer, gömüt, mezar, kabir. “Sana ibret gerek ise / Gel göresin bu sinleri” – Yunus Emre
Sömürgen	Sömürge yanlısı olan; yayılmacı, yayılımcı, sömürücü sömürücü: "Her sömürgen gibi onların da ömürleri kısacıktı çünkü sömürgenler hazıra konar, enerjilerini fark edip devreye sokmazlardı." - Mehmet Niyazi Özdemir
Söylence	Söylence: 1- Eski çağlardan beri söylenegelen, olağanüstü varlıkları, olayları konu edinen imgesel öykü; efsane, mitos, mit. 2- Geleneksel olarak yayılan veya toplumun imgesel gücü etkisiyle biçim değiştiren, yerinel bir anlatımı olan halk öyküsü; efsane, mitos, mit.
Şahan	Şahin
Şahin	Türk söylencesinde, koruyucu gücü simgeleyen, çoğunlukla av için eğitilmiş kuş türü.
Tecim	Kazanç amacıyla yürütülen alım satım etkinliği
Tin	Kişinin kendi varlığı, özü; ruh, can
Toygar	Küçük, ötücü bir kuş türü; tarla kuşu, çayır kuşu, turgay.
Töl	Döl. Canlıların üremesi sonucu ortaya çıkan yeni birey, bireylerin bütünü; soy sop
Töre	Bir toplulukta benimsenmiş, yerleşmiş davranış ve yaşama biçimlerinin, kuralların, görenek ve geleneklerin, ortaklaşa alışkanlıkların, tutulan yolların bütünü; yol yordam, ahlak.
Törüt	1- Duygu ve düşünceleri göze ve gönle yöneltecek biçimde söz, yazı, betiz, yontu vb. ile anlatım konusundaki yaratıcılık. 2- Belli bir uygarlığın, topluluğun anlayış, beğeni ölçülerine uygun olarak yaratılmış anlatım.
Törütmen	Güzel törütlerin herhangi bir dalında yaratıcılığı olan, yapıt veren kimse; törüteri, törütçü, sanat adamı, sanat eri, sanatkâr, törüt adamı, sanatçı.
Tümce	Bir fikri, duyguyu, düşünceyi, oluşu veya kılışı bir yargı biçiminde anlatmak için çekimli fiille kullanılan sözcükler dizisi veya tek başına kullanılan çekimli fiil; cümle: “Her şey bütün bağlantılarıyla anlaşılmadan o tek tümceyi çevirtmek istemiyordu.” – Adalet Ağaoğlu
Tüze	Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünü; hukuk.

Sinemasalı Sözcükler Dizelgesi [P - T]
(Yararlanılan Kaynaklar: TDK Sözlük, Türk Lehçeleri Sözlükleri)

U - Z

Türkçe Sözlük



Ulam	Aralarında değme yönden ilgi veya benzerlik bulunan nenlerin tümü; kategori, grup: “İnsan üstüne düşünenlerin hepsi, her iki ulamda da yetkinliğe az rastlandığı görüşünde birleşirler.” – Azra Erhat
Uçmak	1- Tinin gövdeden ayrılması. 2- Tinin ölümden sonra göğe yükselmesi. 3- Ölümden sonra iyilerin gideceği yer; cennet.
Utmak	Oyunda yenerek bir şey kazanmak; utmak, yutmak, ütmek, yengi, zafer, galibiyet
Uyum	1- Bir bütünün parçaları arasında bulunan uygunluk; ahenk, armoni, imtizaç. 2- İki veya daha çok sesin aynı anda kulağa hoş gelecek bir biçimdeki uygunluğu; harmoni.
Uyumsul	Uyuma yönelik, uyumla ilgili; uyumsal, uyumcul
Ülkülem	Siyasal veya toplumsal bir öğreti oluşturan, bir hükûmetin, bir partinin, bir kümenin davranışlarına yön veren siyasal, hukuksal, bilimsel, düşünsel, dinsel, töresel, güzel düşünceler bütünü.
Verim	Ortaya çıkan, istenilen, beklenilen sonuç; semere: ”Yeni çıkan kitaplar, özellikle yerli yazarların verimleri öne geçiyor hep.” – Selim İleri
Yağı	Birinin kötülüğünü isteyen, ondan tiksinen, ona zarar vermeye çalışan kimse; düşman, hasım, dost karşıtı: "Yağı basar, uğru çapar, tek başıma barınamam, ölürüm." - Memduh Şevket Esendal
Yalvaç	Allah’ın, buyruklarını kişilere, topluluklara iletmek için elçi olarak görevlendirdiği kimse; elçi, yalavaç.
Yaymaca	Bir öğreti, düşünce veya inancı başkalarına tanıtmak, benimsetmek ve yaymak amacıyla söz, yazı vb. yollarla gerçekleştirilen çalışma; propaganda.
Yeldirmek	Aceleyle koşturmak, koşuşturmak.
Yeğin	Bir devinimin, bir gücün düzeyi; şiddet.
Yeğinlik	Yeğin olma durumu.
Yeleç	Havası bol, temiz olan (yer); yeleken, yeleme, havadar.
Yekinmek	Davranmak, olduğu yerden fırlamak, ayağa kalkmak, kalkmak için devinmek, kımıldamak: "Nihayet içlerinden biri yekindi, okumakta devam etti, ötekiler sustular." - Memduh Şevket Esendal
Yengi	Birçok emek ve tehlikeli uğraşma uğruna erişilen mutlu sonuç; zafer, galibiyet, galebe.
Yerine	1 – Bir görüntü, bir yaşantı veya bir davranışın daha iyi kavranmasını sağlamak için göz önünde canlandırıp dile getirme; alegori. 2 – Bir sanat yapıtındaki ögelerin gerçek yaşamdan bir şeylerin yerine geçmesi durumu.
Yetke	Yaptırma, yasak etme, buyurma, boyun eğdirme gücü; sulta, otorite, velayet.
Yiyinti	1- Yeme içme. 2- Yiyecek, yenilecek, atıştırılacak nen.
Yiyintili	Tadı güzel; leziz, lezzetli.
Yumak	Suyla bir şeyi temizlemek; yıkamak, arıtmak, paklamak: “Mendilin yudum, arıttım.” – Karacaoğlan “Evlerinin önü susam / Bir su bulsam yüzüm yusam” – Halk türküsü

Sinemasalı Sözcükler Dizelgesi [U - Z]
(Yararlanılan Kaynaklar: TDK Sözlük, Türk Lehçeleri Sözlükleri)

Ekler

Türkçe Sözlük


İlgeç	-nen / -nan	Sözcüğün sonuna geldiğinde birliktelik, araç, neden veya durum anlatan tümceler yapmaya yarayan bir ilgeç, ile: "Çabuk bir süvari ile bana haber gönderiniz." - Ömer Seyfettin
İlgi Ekleri	-sı, -cıl, -sıl, -ıl, -lık, -cı, -ce, (-sal, -sel)
İlgi Ekleri	ım, im, ın, in, un, ün

Sinemasalı Sözcükler Dizelgesi [Ekler]
(Yararlanılan Kaynaklar: TDK Sözlük, Türk Lehçeleri Sözlükleri)

SİNEMASALI

A - Ç

Türkçe Sözlük

D - F

Türkçe Sözlük

G - J

Türkçe Sözlük

K - Ö

Türkçe Sözlük

P - T

Türkçe Sözlük

U - Z

Türkçe Sözlük

Ekler

Türkçe Sözlük

En Yeni İçerikler

Bir Uyarlama Nasıl Yapılmaz!

Berber Çırağının İbni Sina’ya Öğrettikleri!

Bir Ocak Daha Söndürüldü

İnsanlık Ölmemiş Duygusu

İsimler, Eldivenler ve Kediler

Akan Suya Sen Nasıl Sahip Çıkacaksın!

“Ay Geçer, Yıl Geçer. Dünya Göçünü Çeker”

Tenet: Nolan’ın En Karmaşık Kurgusunun Anatomisi

Düşle Gerçeğin İç İçe Geçmesi

Bir Film Yanlış Pazarlanırsa Ne Olur?

SİNEMASALI ÖNERİLERİ

Zorlu Yaşam

Mühendis Bey Tüm Memleketi Değiştirecekmiş

Doğudan Batıya Türk Soykırımları

Gerçeğin Gölgesinde Ölüm Dirim Çabası

AĞLARDA SİNEMASALI

SİNEMASALI INSTAGRAM