ACUNUN MERKEZİNDE
Refik Özdek’in, “Gün Olur Asra Bedel”, Mehmet Özgül’ün, “Gün Olur Yüz Yıl Olur” adlarıyla, iki ayrı çeviriyle Türkçeyle buluşturulan, Cengiz Aytmatov’un Rusça yazdığı roman, Bakıt Karagulov kurgusuyla sinemaya kazandırıldı.
Kurmaca, Sovyet sonrası dönemde Kazak kimliği ve toplumsal dönüşüm üzerine düşünsel bir yaklaşımla kurgulanırken, Cengiz Aytmatov yapıtlarının özünü oluşturan söylenceler, çağın görünümü, kişiler, gelenek, yenileşme, dostluk, değer bilirlik gibi iyiyi, doğruyu öne çıkartan kavramlardan yararlanır.
Kurmacaya adını veren “Boranlı Beket”, yalnızca demiryolu çalışanlarının, ailelerinin yaşadığı, ıssızlığın ortasında, küçük bir aktarma durağıdır. Demiryolu işçisi Yedigey, duralgadaki bir gece nöbetinde, yaşamında büyük yeri olan emektar arkadaşı Kazangap’ın öldüğünü öğrenir. Yedigey’den başka yakını olmayan kimsesiz Kazangap, öldüğünde atalarının gömütlerinin bulunduğu, Ana Beyit’e gömülmek istemiştir.
Kurmaca, bu dileğin yerine getirilmesi sırasında yaşanılanları, sin yerine gidişteki güçlükleri anlatır. Yeryüzünün en iç noktasındaki “Boranlı Beket” yerindeliğiyle dünyaya; derinlikli eğretilemelerle yaşanılan dönüşüme değinir.
Adı: Boranlı Beket
Özgün Adı: Боранды бекет (Borandı Beket)
Öbür Adı: буранный полустанок (Buranniy Polustanak)
Yönetmen: Bakıt Karagulov
ÖykÜ: Cengiz Aytmatov (Gün Olur Yüzyıl Olur)
Uyarlama: Meret Saruulu, Bakıt Karagulov
Görüntü: Hasanbek Kıdıraliyev, Sapar Koyçumanov, Bekbolat Aydaraliyev
Kurgu:
Ezgi: Muratbek Bekaliyev
Oyuncular: Gulsara Acıbekova, Gülnijat Omarova, Kaken Kenceteva, Dragut Mustafayev, Abdurreşid Kencetmanov, Arsan Telragalov, Bakıt Karagulov, Svet Yaktiliyeva, A. Asanbekov, Yayshyunyushening banttobetov, Dokturhan Dubşenaeva, A. Janarev, İlim Kalmuratov, Y. Mekeyeva, Kapar Medetbekov, V. Hristuşin, Akılbek Murataliyev
Yapımcı: Sadyr Kurmankocayev
Yapım: 1995 – Kazakistan
Beket: Demiryolu boyunca kısa bir süre konaklanacak, beklenilecek, eğlenilecek, durulacak yer; küçük katar durağı
Boran: Sert esen yel, şimşek ve gök gürültüsü ile ortaya çıkan sağanak yağışlı hava olayı.
Duralga: Özellikle toplu taşıtların durmak zorunda olduğu veya durabileceği, kısa bir süre konaklanacak, beklenilecek, eğlenilecek, durulacak yer.
Eğretileme: Bir sözü, kavramı kabul edilenin dışında, bir ilgi veya benzetme sonucu gerçek anlamından başka anlamlara gelecek biçimde kullanma; mecaz, metafor.
Gömüt: Ölünün gömülü olduğu yer; çukur, kara toprak, kara yer, mezar, kabir, sin.
Katar: Demir yolunda yolcu ve yük taşımakta kullanılan, bir veya birkaç çekici tarafından çekilen araçlar dizisi; tiren, şimendifer
Sin: Ölünün gömülü olduğu yer; çukur, kara toprak, kara yer, gömüt, mezar, kabir. “Sana ibret gerek ise / Gel göresin bu sinleri” – Yunus Emre
