GÖKTEPE KIRIMI
Bağımsızlık sonrası dönemde, Sovyet etkisinden sıyrılarak oluşturulmaya çalışılan sanat yapıtlarından biri "Gökbörünün Aydımı". Gökbörü, bozkurt sözünün öteki söylenişi; aydım ise türkünün karşılığı. İki Türkmen sinemacı, Kerim Annanov'nan Çağrı İşanguliyev'in ortak yönettiği kurmaca, 1992 yılından önceki egemenlerin denetiminden uzakta,...
YANDIM
Türkmen Türklerinin Sovyet etkisi altında geçen günlerini bir belgesel gibi görüntüleyen kurmaca, giyim kuşamdan davranışa, takı ve pusatlardan kulanılan araç gereçlere dek yaşamın içinde ne varsa geleceğe taşıyan derin öyküsüyle övgüyü hak ediyor.
Türkmen Türklerinin adı bilinen betizcilerinden Durdu Bayramov...
HAYDİ ÇOCUKLAR SAVAŞA
Samsık, Türkmen Türkçesinde salak, bön, alık anlamlarına gelen öz Türkçe bir söz. Rus dilinde kurgulanan Ohlamon kurmacasının, Türk dilindeki karşılığı.
Türkiye’de, Arapça aptal, budala, ebleh, Farsça sersem, Ermenice avanak sözleriyle karşılık bulan Samsık, aklını gereği gibi kullanamayanlar için...
YAŞLI DAĞIN EFSANESİ
Yaşlı Dağın Efsanesi, Sovyet dönemi Türkmen sinemasından izler taşıyan bir kurmaca. Kartal yetiştiricisi bir dede ve onun yanıbaşında mutlu bir çocukluk geçiren torunu arasındaki ilişkiyi, zaman zaman gerçek üstü anlatımlar ve olaylarla süsleyen film, önemli Türkmen öykücülerinden...
AYDINLAR GEÇİDİ
Sovyet dönemi Türkmen sinemasının önemli yapıtlarından "Firagi", Hocakulu Narlıyev'in biçemiyle 18.yüzyıl Türkmen yazınının önemli düşünürü, ozanı Mahdumkulu'nun yaşam öyküsüne odaklanıyor.
Mahdumkulu, değişik boylardan oluşan Türkmenistan Türklerinin birliği, iyiliği, özgürlüğü için uğraşmış; könütöre kaynaklı bilgileri koşuk biçimiyle halkına aktarmış; babası...
YAŞAMIN KAYNAĞI SU
İnsanın doğayla ilişkisi konulu kurmacalara, Türkmen sinemasının bir armağanı olan "Güvercinler Kârizlerde Yaşarlar", 1979 yılında oyuncu, yazar Baba Annanov yönetmenliğiyle çekildi.
Kurmaca, Köpetdağ eteklerinden başlayarak dörtte üçü çöl olan Türkmenistan'ın, zorlu doğasında verilen yaşam çabasına odaklanıyor. Uygur yurdundan...
KONU YALNIZCA AT DEĞİL
Ekinsel derinliği, görsel güzelliğiyle "At Çalmak", Sovyet dönemi Türkmen sineması içerisinde, özgünlüğüyle ilgi gören bir yapım.
Bozkırdan çöle doğru uzanan ufku açık alanlarda, yaşamın içeriğini belirleyen ögeleri sinemaya taşıyan yapıt, çok katmanlı biçemiyle, evrensel değerler üzerine düşünceler...
Önderlik Cinsiyet Tanımaz
"Kadın Dizginleri Ele Alınca", Türkmen aydını Hocakulu Narlıyev'in, Türkmen sinemasına kazandırdığı, döneminin ötesine geçen bir kurmaca.
Gerek Sovyet düzenine, gerekse toplumu boğan yerleşik zorluklara karşı geliştirdiği eleştirel yaklaşımıyla; şiirsel anlatım biçemiyle "Kadın Dizginleri Ele Alınca", hem Sovyet, hem...
TÜRKMEN KADIN OZANLARI
"Makamların Gizemi", Türkmen sinemasının temellerini kuran Türkmen aydını Altı Garlıyev yönetmenliğinde 1973 yılında çekilen, kökleşik Türkmen filmleri arsında yer alan bir yapıt.
Hüdaverdi Durduyev'in öykülediği, yaşanmış olayların kurgulandığı "Makamların Gizemi", Rus işgalini, yumuşak yüzüyle gösteren bir yapıt. Akira...
GELİN
Savaş uçağı pilotu olarak Sovyet ordusunda görev yapan Murat henüz yeni evliyken 2. Dünya Savaşı başlar.
Karısını, çöl ortasındaki bir obada, hayvan yetiştiriciliğiyle uğraşan yaşlı babası ile birlikte bırakan Murat savaşa katılır.
Ancak bir gün köye gelen bir asker, onun uçağının...
SUYUN İKİ YANI DA BUNLU
Altı Karlıyev'in yönettiği kurmaca, görev bilinci, duygusal bağlılık çelişkileri üzerinden ilerliyor. Dönemin ruhuna göre biçimlenen yapım, zorlu görevlerin altından kalkmaya çalışan askerle, geride kalan sevgilinin, yaşamını düzenleme çabasını öykülüyor.
Yönetmen, Oleg Smirnov'un, "Kumullar" adlı yapıtına koşut...
GÖRECELİ ÖZGÜRLÜK
Sovyetler Birliği, Büyük Vatancılık Vuruşu adı verilen İkinci Dünya Savaşı sonrasında, dünyadaki gelişmelere koşut olarak görece içe dönük yatırımlar yaptı. Yorgun halkları, Rus yaymacası ile ayağa kaldırmayı ve işgali altındaki yurtları bir arada tutmayı önceleyen çabalara girişti.
Sovyetler Birliğinin,...
ACIMASIZLAR HAN OLMUŞ
Mahtumkulu, yabancı güçlerin Türk yurtlarını bir bir ele geçirdiği, hanların, bayların kendi çıkarlarını halkın erkinliğinden önde tuttuğu, kargaşanın tutsak aldığı karanlık çağın, ışık saçan aydını.
Ezilen, yerinden yurdundan edilen, çıkar çevrelerinin elinde oradan oraya sürüklenen Türkmenlerin birliğini öne...
BİR YÜREKLİ DİRENİŞ ÖYKÜSÜ
Sovyet sineması, 60'lı yıllar boyunca, yalnızca bir eğlence aracı olarak değil; halkı bilinçlendirme, yönetim erkinin görece devrimci değerlerini yayma yolunda önemli yapıtlar üretti. Egemen düşünce kitlelere ulaştırılırken, sinemanın etkili yaymaca gücünün yanı sıra sanatsı yönü de...
GENÇLİK DÖNEMİ BAŞ YAPITI
Bulat Mansurov, 1937 yılında, Türkmenistan'ın Çarcov, şimdiki adıyla Türkmenabat kentinde doğdu. 1963 yılında, Sovyet Devlet Sanat ve Bilim Akademisinde, Sergey Gerasimov ve Tamara Makarova işliklerinde yönetmenlik eğitimini tamamladı.
Nurmurat Sarıhanov’un aynı adlı öyküsünden uyarladığı, Türkmen Türklerinin sinemasını...
TÜRK BOYLARININ ORTAK ÖYKÜSÜ
Türk yurtlarında yaşayanlarca en çok bilinen öykülerden biri Şahsenem ve Garip sevgisi; Zühreynen Tahir, Arzuynan Kamber, Ferhatnan Şirin diye süren onlarcası gibi.
Halk öykülerinin yapısı gereği, özünde bir kavuşamama öyküsü olan Şahsenem ve Garip, tüm ortak değerler...
ESKİYLE ÇATIŞMA
Ayna, benzerleri olan "Oda Saygı", Kadın Dizginleri Ele Alınca gibi, kadın kahramanlarla toplumun dönüşmesine katkı sunan, Sovyet dönemi öğretilerine göre kurgulanan bir yapım.
Öyküde, Sovyet düzenine, dolayısıyla Rus egemenliğine karşı başkaldırı içerisindeki, "Basmacı" adı verilen direnişçilere karşı, değişim sürecinde...
SİZ NE GÜZELSİNİZ TÜRKMENLER
"Uzaktaki Gelin", Türkmenistan'da çekilen, Altı Karlıyev'le birlikte, Suna Kılıçeva, Aman Kulmemedov gibi pek çok Türkmen oyuncunun yer aldığı; kimi belgelere göre çekildiği yıl, yirmi yedi milyona ulaşan sayıyla, en çok izlenilen 4. film olma başarısı olan...
