GENÇLİK DÖNEMİ BAŞ YAPITI

Bulat Mansurov, 1937 yılında, Türkmenistan’ın Çarcov, şimdiki adıyla Türkmenabat kentinde doğdu. 1963 yılında, Sovyet Devlet Sanat ve Bilim Akademisinde, Sergey Gerasimov ve Tamara Makarova işliklerinde yönetmenlik eğitimini tamamladı.

Nurmurat Sarıhanov’un aynı adlı öyküsünden uyarladığı, Türkmen Türklerinin sinemasını görünür kılan “Şükür Bağşı” kurmacasını yirmi altı yaşında, eğitimini bitirdiği yılda kurdu.

“Yarışçı” adıyla da bilinen kurmacada, sazından sözüne çenli Türkmen Türklerinin ekinine ilişkin ne varsa yapıtına katan Bulat Mansurov, Mahdumkuluynan Şirazlı Sadi’nin koşuklarını, Nuri Halmemetov tasarımı Türkmen ezgileriyle buluşturdu.

Bulat Mansurov, genç yaşında tasarladığı bu sıra dışı kurguyla, halk ozanı Şükür Bağşı özelinde, Türkmen halkının acun anlayışını, tinsel kavrayışını, insancıl davranışını ince ince anlatan, sanat değeri üst düzeye ulaşan bir baş yapıt ortaya koydu.

İçinden çıkılması zor sorunları, çetin koşullarda bile barışçıl biçimde çözme çabası, kurmacanın temelini; meslek yaşamının henüz başındaki yönetmenin seçimleri ise onun sanat yolunun izleğini oluşturdu.

Mısır ve Suriye’de egemenlik kurmuş Memlukların, Kıpçak Türk’ü hakanı, Sultan Baybars, Depremin Çocukları, Susuzluğu Gidermek, Eski Bulgarların Efsaneleri gibi pek çok yapıtı sinemaya kazandıran Bulat Mansurov, Türkmenfilm, Kazakfilm kurumlarının yanı sıra Mosfilm adına da filmler üretti.

Sonraki yıllarda, Gelin, Mankurt, Fragi, Karakum gibi güçlü yapıtlarıyla yönetmen olarak gördüğümüz Hocakulu Narlıyev’in görüntü yönetmenliğini yaptığı “Şükür Bağşı”, 1963 yılında izleyiciyle buluştu.

Hocakulu Narlıyev, Gülnara Abikeyeva ile 2001 yılında Almatı’da yaptığı söyleşide, Cengiz Aytmatov’un bu kurmaca hakkındaki görüşlerini, “Kılıçları sabana çeviren müzik…” sözleriyle dile getirdiğini belirterek, “O dönemde, ilk yüzde yüz Türkmen filmi olan ‘Yarışma’ yaratıldı. Bulat Mansurov yönetti. Bu film yaygın olarak gösterildi ve birçok ödül aldı.” sözleriyle “Şükür Bağşı” filminin önemini anlattı.