KÖSTEBEK

Malumu ilan diye bir deyim yerleşmiş Türkçemize.

Arabça kökenli bu sözün, Arapların altın çağı yaşayan atalarından insanlığa bir kalıt olduğundan, bu günkü görünümleriyle torunlarının böylesine derinliği olan bir sözü dile getirecek akıl ve düşünceden uzak olduklarından söz edecek değilim.

Mantık ve nutuk dizgesinin önüne ve ardına bakmadan, yalnızca bu deyim üzerinden Köstebek kurmacasına yöneleceğim.

Tüm olan bitenden sonra, ortamın dinginliğinden yaralanıp, bilgiç tavırlarla ve yeni bir söz söylüyormuşçasına duyulması gerekenleri duyuran, aslında bilineni yineleyen yalancı güleç yüzlü, düzmece babacan davranışlı, saygınlık ve sevgi avcıları vardır ya, malumu ilan eden sözüyle tanımlanan; işte bu kurmaca bana bu deyimi ve o durumu anımsattı.

Köstebek, içeriği ve biçemi ile dönem ya da duruma bağlı olmaksızın ilgi görecek, istekle izlenecek ve alış verişi kazançlı bir sanat yapıtı. Çünkü çok olay, durum ve iş anlatan, ancak bu çoklukla öze dönük asıl bilgiyi incitmeden geçen yöntemiyle tarafsız bir konumda görünen ve izleyicisini mutlu eden bir yapım.

Holivud’un bilindik bütüncül anlatım tarzına, İsveçli yönetmen Tomas Alfredson’un tamamlayıcı ve etkili dokunuşlarını da eklediğimizde Köstebek, tam anlamıyla Batılı bir malumu ilan yapıtı olarak benzerlerinden bir adım öne çıkıyor.

Köstebek bu başarısı ile İskandinav sinemacılarından Holivud’a yapılan aşının tuttuğunun da bir göstergesi.

Tomas Anderson’un önceki kurmacası Gir kanıma; Lasse Hallsström’ün Çikolata ve Tanrı’nın Eseri Şeytanın Parçası ile Susanne Bier’in Daha İyi Bir Dünyada gibi kurmacaları hemen akıllara geliveren Holivud İskandinav birlikteliğinin öne çıkan filmleri.

Filme, Türklerin ilgisini artıran yönü ise kimi sahnelerin Türkiye’de çekilmiş olması. Çekim yeri Türkiye ve özellikle İstanbul olunca İngiliz ajansız olmaz diye düşündüren sahneler genellikle Karaköy, Taksim ve İstiklal’de çekilmiş.

Neyse ki, Türkiye’de çekilen filmlerde görmeye alışkın olunan aşağılayıcı ve üsten bakan oryantalist yaklaşım yerine nispeten olumlu bir duruma sahne oluyor, bu filmde İstanbul.

Adı: Köstebek (Karşıtların Birliği ve Mücadelesi)
Özgün Adı: Tinker, Tailor, Soldier, Spy
Yönetmen: Tomas Alfredson
Öykü: John Le Carre (Tinker, Tailor, Soldier, Spy adlı romandan uyarlama)
Senaryo: Bridget O’Connor, Peter Straughan
Görüntü Yönetmeni: Hoyte Van Hoytema
Kurgu Yönetmeni: Dino Jonsater
Müzik: Nick Angel, Alberto Iglesias
Oyuncular: Gary Oldman (Dilenci, Corc Smiley), Colin Firth (Terzi, Bill Haydın), Tom Hardy (Riki Tar), John Hurt (Denetçi), Toby Jones (Tamirci, Percy Alleline), Mark Strong (Jim Prideauks), Kathy Burke (Connie Sachs), Benedict Cumberbatch (Peter Guillam), David Dencik (Toby Esterrhase), Stephen Graham (Jerry Vesterby), Ciaran Hinds (Roy Bland), Simon McBurney (Oliver Lacon), Mark Strong
Yapım Tasarım: Maria Djurkovic
Sanat Yönetmeni: Tom Brovn, Pilar foy, Mark Raggett
Yapımcı: Tim Bevan, Eric Fellner, Robyn Slovo
Dil: Fransızca, ingilizce, Rusça, Macarca
Süre: 127′
Yapım: Almanya / İngiltere / Fransa – 2011