HAMRAYEV’İN “ŞERİFİ”
Ali Hamrayev, Sovyet döneminin önemli sinemacıları arasındaki yerini ve ününü, vestern tarzı olarak bilinen, vurdulu kırdılı kurmacalarıyla sağladı dense yeridir ancak bu onun sanatçılığını tanımlamada eksik kalır.
Dünyadaki yönelime uygun olarak çekilen ve Apaçiler yerine Türk soyluların öldürüldüğü, kovboy yerine ise Rus işgalcilerin kan döktüğü kurmacalar, Ali Hamrayev’in, Sovyetlerin Sergio Leone’si olarak anılmasının da önünü açtı.
Türkistan’ın çorak dağlarında, kumun, sıcağın el ele verip oluşturduğu zorlu ovalarda çekilen Yedinci Kurşun’u yanızca batıdakilere öykünen bir kurmaca olarak görmek hem filme hem de yönetmene haksızlık olur.
Yalnızca biçem olarak diğer örneklerini andıran ve iki kişiliğin, Mansurov’un ve Hayrullah’ın çatışması gibi görünen kurmaca, neredeyse Türkistan bölgesindeki tüm Türk boylarının olumsuz etkilendiği ancak Türk kamuoyunda henüz yeterince bilinmeyen yakın geçmişten kesitler aktarıyor.
Yönetmenin baş yapıtlarından sayılan Yedinci Kurşun, Ruslara göre “Basmacı” olarak adlandırılan, aslında yurtlarını savunanlara, Rus saldırılarına, acımasız sömürüye ve işgale karşı direnenlere, zorunlu Sovyet bakışıyla ama Ali Hamrayev’in olabildiğince gerçeği arayan dokunuşuyla yer veriyor.
Kurmacada, Türkistan’ın bölünmesi, paylaşılması ve sömürülmesinde öncü oyuncular olan İngiliz ve Rus silahlarıyla donatılan, küçük çıkarları üzerinden birbirine düşman edilen toplulukların mücadelesinde, kazananların, oyunu kuranlar olduğu gerçeği bir kez daha vurgulanıyor.
Cemile kurmacasından, Daniyar oyunuyla tanıdığımız Kırgız Türklerinin önemli oyuncularından Suymenkul Çokmorov, baş oyuncu olarak Rusların komutanı Maksudov’u canlandırıyor. Filmde, İlk Öğretmen filminde öğretmen Duysen’i oynayan Bolot Beyşenaliyev ve Sultan Baybars kurmacasının baş oyuncusu Nurmuhan Canturin gibi dönemin önemli oyuncuları yer alıyor.
Adı: Yedinci Kurşun
Özgün Adı: Седьмая пуля (Sedmaya Pulya)
Yönetmen: Ali Hamrayev
Yazan: Fridrih Gorenştein, Andrey Mihalkov Konçalovski
Görüntü Yönetmeni: Aleksandır Pann
Kurgu: V. Makarova
Müzik: Rumil Vildanov
Oyuncular: Suymenkul Çokmorov (Komutan Maksudov), Dilaram Kamberova (Aygül), Hamza Umarov (Hayrullah – Basmacı Başı), Nurmuhan Canturin (Yaşlı Adam), Bolot Beşyenaliyev (Asker Kaçağı), Talgat Nigmetulin (Basmacı), Melis Abzalov (Basmacı), Bahtiyar İhtiyarov (Sadullah), T. Aliyev, Envira Alimova, Hikmet Gulyamov, Ulubek Abdullayev, İnogam Adilov
Sanat Yönetmeni: V. Dobrin
Giysi Tasarım: Rüstem Hamdamov
Yapım Tasarım: Emanuel Kalantarov
Yapım: Özbekistan SSC – 1972
Dili: Rusça
Süre: 89’
Telif hakları: Uzbekfilm
